Antygona – streszczenie szczegółowe, bohaterowie, plan wydarzeń

Table of Contents

Streszczenie szczegółowe Antygony Sofoklesa

Antygona to klasyczna tragedia grecka autorstwa Sofoklesa, napisana około 442 roku p.n.e., będąca częścią tzw. Trylogii tebańskiej. Utwór skupia się na konflikcie pomiędzy prawem boskim a ludzkim, lojalnością wobec rodziny a posłuszeństwem wobec władzy. Główna bohaterka, Antygona, sprzeciwia się zakazowi króla Kreona i dokonuje pochówku brata, co prowadzi do tragicznych konsekwencji.

Akcja rozpoczyna się po śmierci Edypa, byłego króla Teb. Jego synowie, Eteokles i Polinejkes, giną w bratobójczej walce o tron. Nowym władcą zostaje Kreon, który zakazuje pochowania Polinejkesa jako zdrajcy ojczyzny. Antygona, siostra poległych, decyduje się złamać zakaz i godnie pochować brata. Mimo ostrzeżeń siostry Ismeny, Antygona działa samodzielnie. Zostaje przyłapana i aresztowana.

Kreon nie zamierza ustępować, mimo błagań syna Hajmona, narzeczonego Antygony. Władca skazuje dziewczynę na śmierć przez zamurowanie żywcem w skalnej grocie. Prorok Tejrezjasz ostrzega Kreona przed gniewem bogów za niepochowanie ciała Polinejkesa. Król z opóźnieniem zmienia decyzję — nakazuje pochować ciało i uwolnić Antygonę. Niestety, jest już za późno.

Antygona popełniła samobójstwo. Hajmon, odnajdując jej ciało, próbuje zabić ojca, a następnie przebija się mieczem. Gdy wiadomość o tragedii dociera do Eurydyki, żony Kreona, ta również odbiera sobie życie. Kreon zostaje sam, pogrążony w rozpaczy i świadomości własnych błędów.

Kim są bohaterowie Antygony?

Postacie w Antygonie są silnie zarysowane, a ich decyzje oraz konflikty budują dramaturgię utworu.

Antygona – córka Edypa, siostra Eteoklesa i Polinejkesa. Niezłomna w swoich przekonaniach, wierna prawom boskim i rodzinie, nawet za cenę życia.
Kreon – król Teb, bezwzględny i uparty. Uważa, że dobro państwa jest nadrzędne wobec praw boskich i rodzinnych uczuć, co prowadzi do jego upadku.
Ismena – siostra Antygony. Ostrożniejsza, ulega lękowi i nie chce łamać prawa, jednak po aresztowaniu Antygony pragnie podzielić jej los.
Hajmon – syn Kreona, narzeczony Antygony. Stara się przekonać ojca do zmiany decyzji, lecz ostatecznie ginie z rozpaczy po stracie ukochanej.
Tejrezjasz – ślepy wieszcz. Przestrzega Kreona przed jego decyzją, w imieniu bogów wzywając do przemiany serca. Symbol mądrości i boskiego autorytetu.
Eurydyka – żona Kreona. Pojawia się epizodycznie, ale jej śmierć dopełnia tragicznego losu rodziny królewskiej.
Chór tebański – pełni rolę narracyjną i moralną, komentując wydarzenia na scenie, służy jako głos społeczeństwa i głębszych refleksji o losie człowieka.

Antygona – plan wydarzeń krok po kroku

Wprowadzenie – Antygona rozmawia z Ismeną o konieczności pochowania brata Polinejkesa, mimo zakazu Kreona.
Spór sióstr – Ismena odmawia pomocy, obawiając się konsekwencji. Antygona decyduje się działać sama.
Wydanie dekretu – Kreon ogłasza publicznie zakaz pochówku Polinejkesa i grozi karą śmierci za jego złamanie.
Aresztowanie Antygony – strażnicy przyłapują dziewczynę na grzebaniu ciała i przeprowadzają ją przed oblicze Kreona.
Konfrontacja z Kreonem – Antygona jawnie przyznaje się do czynu, nie czując winy, powołując się na prawo boskie.
Reakcja Ismeny – siostra próbuje również przyjąć winę, jednak Antygona ją odsuwa, twierdząc, że nie pomogła jej w działaniu.
Rozmowa Kreona z Hajmonem – Hajmon usiłuje przekonać ojca do ułaskawienia Antygony, grożąc buntowniczymi skutkami uporu władcy.
Odmowa Kreona – król pozostaje niewzruszony i skazuje Antygonę na śmierć przez zamurowanie.
Proroctwo Tejrezjasza – wieszcz ostrzega Kreona, że kara boska za jego czyny nadejdzie, jeśli nie zmieni decyzji.
Zmiana decyzji – przestraszony Kreon postanawia pochować Polinejkesa i uwolnić Antygonę.
Tragiczny finał – Antygona już nie żyje, powiesiła się w grocie; Hajmon popełnia samobójstwo na jej ciele.
Samobójstwo Eurydyki – wstrząśnięta śmiercią syna, żona Kreona odbiera sobie życie.
Poczucie winy Kreona – król zdaje sobie sprawę, że jego upór doprowadził do tragedii. Zostaje sam, złamany psychicznie i moralnie.

Dlaczego Antygona wciąż jest tak aktualna?

Tragedia Sofoklesa mimo upływu tysiącleci pozostaje niezwykle aktualna. Jej uniwersalne tematy — konflikt wartości, prawo jednostki do moralnego nieposłuszeństwa, przeciwstawianie się władzy, rola kobiet w społeczeństwie czy kara za pychę — wciąż rezonują w świecie pełnym dylematów etycznych i społecznych.

Antygona stała się symbolem kobiecej siły, odwagi w walce o sprawiedliwość i nieugiętości wobec opresji. Jej historia inspiruje zarówno literatów, filozofów, jak i twórców filmowych. Antygona jest nie tylko dramatem o czasach starożytnych, ale także zwierciadłem współczesnych problemów moralnych.

Dzięki prostocie formy i głębi przesłania, dramat Sofoklesa jest regularnie wystawiany na scenach teatralnych oraz analizowany w szkołach i na uniwersytetach. To pozycja obowiązkowa w kanonie lektur szkolnych, pomagająca młodym ludziom rozumieć złożoność ludzkich wyborów.